วิรุฬห์ พื้นแสน เกิดเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2480 ที่บ้านเลขที่ 11 หมู่ 4 บ้านท่าสะพาน ตำบลกุดน้ำใส อำเภอพนมไพร จังหวัดร้อยเอ็ด เป็นบุตรคนที่ 2 จากทั้งหมด 12 คน ของนายสุทธิ และนางตา พื้นแสน (อาชีพครูประชาบาลในโรงเรียนประจำตำบลกุดน้ำใส) จบการศึกษาจากโรงเรียนร้อยเอ็ดวิทยาลัย และระดับปริญญาตรี ด้านรัฐประศาสนศาสตร์ จากโรงเรียนนายร้อยตำรวจ รุ่นที่ 12

วิรุฬห์ พื้นแสน สมรสกับนางเบญจา พื้นแสน (สกุลเดิม รัชตวัฒน์) มีบุตร 2 คน คือ นาวาอากาศตรี จิรัฐติ์ พื้นแสน และนายณัฐพงศ์ พื้นแสน[2]